Аксубайда Рәис Беляевны искә алдылар

Район җитәкчелеге, предприятиеләр һәм оешмалар вәкилләре, техникум студентлары, мәктәп укучылары якташыбыз, Татарстан Республикасының дәүләт һәм җәмәгать эшлеклесе, профессор, философия фәннәре кандидаты, Россия Федерациясенең атказанган мәдәният хезмәткәрен хөрмәтләп искә алдылар.

Рәис Кыям улы Беляев 1935 елның 13 гыйнварында Аксубай районының Яңа Татар Адәмсуы авылында дөньяга килә. Әмма аларның гаиләсе анда озак яшәми. Сугышка кадәр үк алар Рәиснең бабасы Билялның туган авылы Шәрбәнгә күченәләр. Әтиләре барлык 11 баласының да югары белем алуы өчен тырыша, шулай ук балалары үзләре дә белемгә омтылалар. Рәиснең математика фәненә сәләте зур була, ул геолог булырга хыяллана, әмма КДУның юридик факультетына укырга керә һәм аны кызыл дипломга тәмамлый.

Совет чорының күренекле республика җитәкчесе — республика комсомолиясе башлыгы, Чаллы төзелешенең легендар лидеры, КПСС өлкә комитеты секретаре, Мәдәният институты ректоры. Татарстанның беренче Президенты Минтимер Шәймиев үз вакытында аны «татар халкының лаеклы улы» дип атый. Әле тагын аны Яр Чаллы шәһәрен үзгәртеп кору хуҗасы дип тә атыйлар, чөнки ул бер үк вакытта автошәһәр дә, автогигант та төзи! Рәис Кыям улы ул вакыттагы ТАССР җитәкчелеге тарафыннан да, шулай ук гади эшчеләр тарафыннан ихтирам казана. Аны кече ватанында да ихтирам итәләр. Чөнки ул һәрвакыт һәм һәрнәрсәдә якташларына, районга ярдәм итә.

Моны, Рәис Беляев хөрмәтенә багышланган митингны ачып, район Башкарма комитеты җитәкчесе Алмаз Мингулов та билгеләп үтте.

– Рәис Кыям улы район үсешенә дә, «КамАЗ» автогиганты, Яр Чаллы шәһәре үсешенә дә зур өлеш кертә. Ул районда күп кенә проектларны тормышка ашыруда ярдәм итә. Ул эшләгән чорда Шәрбәнгә кадәр юл салына, мәдәният йорты төзекләндерелә, мәктәпләр төзелә, авыл хуҗалыгы тармагына ярдәм күрсәтелә – районга, басулар вакытында эшкәртелсен һәм чәчелсен өчен техника кайтарыла, – дип билгеләп үтте район җитәкчесе. – Аның тарафыннан эре предприятиеләргә тимер-бетон әйберләр белән дә, проектлар Татарстан Республикасы дәрәҗәсендә хуплансын өчен дә ярдәм күрсәтелә. Бүген шундый зур составта Рәис Кыям улы Беляев истәлегенә хөрмәт күрсәтергә килүчеләрнең барысына да бик зур рәхмәт.

Рәис Кыям улы бюстына чәчәкләр салдылар. Район халкыннан рәхмәт йөзеннән Рәис Кыям улы Беляевка бюст урнаштыру инициаторы бүген инде арабызда булмаган район ветераннар советының элеккеге рәисе Евгений Копонев була.

Евгений Петрович безнең редакциядә еш кунак иде һәм 1975 елда, «Большевик» колхозы рәисе булып эшләгәндә, Яр Чаллыга якташ янына чираттагы үтенеч белән баруы турында сөйләгән иде. Рәис Кыям улы аны шәһәр комитетына чакыра, анда ул кул астындагыларга һәм «КамАЗ» җитәкчелегенә Аксубай районына төрле яклап ярдәм итәргә куша.

Шулай итеп, Рәис Беляев ярдәме белән Аксубай районында 12 типовой мәктәп, 13 мәдәният йорты һәм авыл клубы, ике йөздән артык шәхси торак төзелә. Спорт мәйданчыкларын, оешмалар, трансформатор станцияләрен әйләндереп алу өчен районга зур күләмдә бетон плитәләр кайта. Металл кою заводында чуеннан коймалар әзерлиләр, алар белән озак еллар предприятиеләр һәм оешмалар территорияләре уратып алынган иде.

Рәис Беляев ярдәмендә күпсанлы терлекчелек фермалары корпуслары, ремонт остаханәләре һәм башка җитештерү объектлары, колхоз һәм совхозларның административ биналары файдалануга тапшырыла. Шулай ук район мәдәният йорты капиталь төзекләндерелә, 18 күпер төзелә, Шәрбәннән юл Аксубай - Нурлат төп автотрассасы белән тоташтырыла.

Рәис Кыям улының игелекле эшләрен бүген дә кече ватанында хәтерлиләр.

– Аксубайлыларга зур ярдәм күрсәткәне өчен Рәис Кыям улына рәхмәт, – диде митинг ахырында универсаль технологияләр техникумы директоры Фәрхат Аюпов. – Биредә басып торучыларның күбесе аны белмиләр, ләкин ул сезнең әти-әниләрегезгә ярдәм иткән. 1981 елда мин Чаллыда дружиначыларның оператив комсомол отряды эшен өйрәндем. Аны Рәис Кыям улы оештырган иде. Бу, чыннан да, хәрби отряд иде. Данлы традицияләрне дәвам итеп, бүген дә техникумда шундый ук отряд эшли. Бу кешегә хөрмәт һәм мактау! Аксубай районының 23 мең кешесе Рәис Кыям улы Яр Чаллы шәһәр комитетының беренче секретаре булып эшләгән чорда Яр Чаллыга китә, аларның барысы да эшкә урнаштырыла һәм фатирлар белән тәэмин ителә.

Рәис Кыям улы 1996 елда вафат була. Әмма аның исеме, завод һәм шәһәр төзүче кеше буларак, Чаллы халкы хәтерендә мәңгегә калачак. 1984 елда Рәис Беляев автошәһәрнең Мактаулы кешесе исеменә лаек була. Ә Чаллы халкы зур хөрмәт һәм казанышларын тану йөзеннән, Рәис Кыям улы Беляевка һәйкәл куя һәм шәһәр урамнарының берсен аның исеме белән атый.

Яр Чаллы шәһәрендә дә бүген Рәис Кыям улын искә алалар. «Энергетик» мәдәният йортында легендар якташыбызның тууына 90 ел тулуга багышланган тантаналы чара оештырылачак. Анда Аксубай районы җитәкчесе Алмаз Мингулов та катнаша.