Аксубай районында Байлар Енорускиносына Донаурова ханым нигез салган

Тарихи мәгълүматларга һәм архив материалларына таянып, туган якны өйрәнүчеләр торак пунктның ничек барлыкка килүе һәм ничек яшәве турында сөйлиләр.
Туган як тарихын өйрәнүчеләр сөйләве буенча, Байлар Енорускиносына XIX гасыр башында алпавыт Мария Донаурова нигез салган, ул рус крестьяннарын төрле губерналардан һәм отставкадагы солдатларны Кече Сөлчә елгасына күчергән (Чуаш Енорускиносы авылыннан өч километр ераклыктагы торак пунктка).
Аның булуы турында 1828 елда Аксубай авылының Троица чиркәве мәхәлләсе турында ведомостта хәбәр ителә, ул аның мәхәлләсенә кергән, анда алты йорт, 59 кеше, отставкадагы солдатлар ун кеше булган. 1906 елдан авыл Яңа Ильдеряк авылының Вознесение чиркәве мәхәлләсенә кергән, дип язалар авторлар.
Авылның җир өлеше 151 дисәтинә тәшкил иткән.
1861 елгы реформага кадәр биредә яшәүчеләр алпавыт крестьяннары категориясенә караган һәм игенчелек, терлекчелек белән шөгыльләнгән. Авыл аеруча күн һәм күн әйберләр ясау белән дан тоткан.
1890 еллар ахырында Донаурова поместьесын сәүдәгәр Рожнов Иван Петрович сатып ала.
1904 елда 44 йорт хуҗалыгы булган.
1930-1950 елларда ул «Смычка» колхозына керә, 1950 елдан Молотов исемендәге (Байлар Енорускиносы), 1957 елдан Октябрьнең 40 еллыгы колхозы, 1958 елдан Калинин исмендәге колхоз (Чуаш Енорускиносы), 1959 елдан “Татарстан” колхозы (Иске Ибрай), 1985 елдан “Татарстан” махсус хуҗалыгы, 1995 елдан “Татарстан” коллектив предприятиесе, 1996 елдан “Нур” коллектив предприятиесе составына керә.
2001 елның 6 июненнән исәптән төшерелә.