Сөнчәле авылында туган Бөек Ватан сугышы фронтыннан исән-сау кайта

Сөнчәле авылы кешесе Павел Лукин 1921 елда дөньяга килгән. Сугыш башланганда егеткә 20 яшь була, ә аңа өйләнәсе, йорт саласы иде дә бит…

Евгения Федоровның сеңлесе Евгения Федорова үз әбисенең истәлекләре белән уртаклашты – Павелның әнисе ягыннан бертуган апасы:

Павел Лукинның әнисе ягыннан бертуган апасының кызы Евгения Федорова әбисенең хатирәләре белән уртаклашты:

“Безнең гаиләдә кыз туганнар – җидәү, ә ир туганнар өчәү иде. Ни кызганыч, ике абыем иртә вафат булды: Николай бөтенләй олан чакта ук, ә Вася 13 яшендә Сөлчә елгасында боз астына төшеп батып үлде. Павел абыем сугышны кичеп, аяксыз, протезда гвардия өлкән сержанты исемендә герой булып кайта. Хәтеремдә, ул Җиңү көненә кадәр сугыша алмавына бик үкенде”.

^{Гаилә фотосында Павел Лукин уңнан кырыйда.}

авел Лукин 1940 елдан Кызыл Армиядә була. Сугыш елларында ул Воронеж фронтында артиллерист булып сугыша. Күрсәткән батырлыгы һәм уяулыгы өчен медальләр белән бүләкләнгән. «Халык батырлыгы» сайтында «Сугышчан казанышлар өчен» медале белән бүләкләү турындагы боерык (указ) һәм аңа тиешле документларны табарга мөмкин. Аларның берсендә: «1942 елның декабрь аенда үз коралыннан турыдан-туры дошманның 2 блиндажын һәм 5 дзотын юк иткәне өчен 45 мм пушка танкка каршы батарея командиры Павел Петрович Лукинны «Сугышчан казанышлар өчен» медале белән бүләкләргә», дип язылган.

Павел Лукин өенә 1943 елда кайта. Павелның кече сеңлесе үзенең оныкларына өлкән абыйсы алар өчен батырлык һәм үрнәк булуы турында сөйли. Ә бит аңа нибары 20 яшь кенә булган.

Евгения Федорова әбисенең сугыштан соңгы елларында нык хәтерендә калган ач-ялангач балачак, Павел алып кайткан шикәр кисәкләре турындагы хатирәләрне сөйләде. Ул чакта кечкенә балалар шикәрне беренче тапкыр күрәләр һәм татып карыйлар һәм бу алар өчен әйтеп бетергесез шатлык була. Сугыштан соң колхозда хисапчы булып эшли. Ул эшеннән алып кайткан кулланылган кәгазьләргә сеңелләре өй эшләрен яза торган булганнар, бу алар өчен зур шатлык булган.

Аннары Павел Петрович – авыл советында секретарь, ә соңрак китапханәче булып эшли. Бервакыт, китапханәдәге борынгы китапларны һәм архив документларын тикшереп, ул чиркәүдә чукындырылган сабыйларның исемлекләре язылган китапка юлыга һәм аннан үзенең дә исемен эзләп таба. Чукындыру йоласы вакытында аны Павел түгел, ә Илья дип атаганнар икән. Ул бу хакта әтисенә сөйли, ә тегесе кул селкеп, элек чиркәүдә балаларны күпләп чукындырганнар, руханилар ашыгып исемнәрне бутап язганнар, дип аңлата.

Павел Лукин 50 яшендә инфаркттан вафат булган. Сугыш еллары, анда алган яралар, хатыны белән балалары булмауга бәйле борчу-кичерешләр – боларның барысы да ир-атның йөрәгендә тирән эз калдыра.

Павел Петрович турындагы мәгълүмат белән уртаклашкан Евгения Федорова, ветеран вафат булганнан соң, 15 ел узгач туган. Аның балачагы аның турындагы хикәяләр һәм хатирәләр белән тулы була. Ул чор вакыйгалары турында тыңлау бер нәрсә, ә ул яшәгән җирләрдә булу – бөтенләй икенче. 2012 елда Евгения Федоровага Павел Лукинның туган ягы – Татарстанда, Сөнчәле авылында булып, туганы җирләнгән каберне зиярт кылды. Вася батып үлгән Сөлчә елгасын күрде. Балачакта сөйләгәннәр бу киңлекләрдә аңа башка яклары белән ачылды. Ә инде өенә кайткач, ул Павел кылган батырлык турындагы мәгълүматларны эзләп таба.

“Бу борчу, үткәнең үз күзләреңдә җанлана, якыннарың аша бөек вакыйгаларга катнашуыңны, ата-бабаларымның зур көчен тоясың. Сезгә дә шундый нәрсәне сынап карауларын телим".

"Бу борчылулар, үткәннең синең күз алдыңда җанлануы, якыннарың аша бөек вакыйгаларга катнашың барлыгын тою, ата-бабаларыңның зур көчен тою- минем тормышымда иң мөһим мизгелләр. Сезгә дә шуңа охшаш мизгелләрне кичерергә телим".

Павел Петрович Лукин – Бөек Ватан сугышы герое, катлаулы язмыш кичергән кеше, үз иленең патриоты, батырлык һәм ныклык үрнәге. 2021 елның 5 мартында аның тууына 100 яшь булды.

Фото: гаилә архивыннан.